Vraagsteller: Amma, U zegt dat het doel van het leven voor iedereen Zelf realisatie is. Maar daar lijkt het niet op, want de meeste mensen bereiken geen realisatie of lijken er zelfs maar naar te streven.
Amma: Dat komt omdat de meeste mensen geen spiritueel begrip hebben. Het is datgene dat bekend staat als maya, de schijnbare macht van de wereld, die de Waarheid bedekt en de mensheid van de Waarheid vandaan houdt. Of we er ons nu bewust van zijn of niet, het werkelijke doel van leven is om de goddelijkheid binnenin te beseffen. Er zijn vele zaken die je in je huidige mentale staat-van-zijn wellicht niet kent Het is kinderlijk om dan te zeggen: "Ze bestaan niet, omdat ik me er niet van bewust ben." Als situaties en ervaringen zich ontvouwen, zullen nieuwe en onbekende fasen van het leven zich openen, die je dichter en dichter naar je eigen Ware Zelf zullen leiden. Het is slechts een kwestie van tijd. Voor sommigen heeft deze realisatie wellicht al plaatsgevonden; voor bepaalde anderen kan het elk ogenblik plaatsvinden; en er zijn ook die het in een later stadium zullen realiseren. Denk niet, omdat het nog niet heeft plaatsgevonden of zelfs in dit leven zal plaatsvinden, dat het nooit zal gebeuren. Binnen in jou, wacht een immense kennis op jouw toestemming om zich te ontvouwen. Maar het zal niet gebeuren, tenzij jij het toestaat.
uit From Amma's Heart, Conversations with Sri Mata Amritanandamayi Devi (vert. Karunesh)
"De ultieme religie is Zelf-realisatie - het is een ononderbroken en angstvrije staat-van-zijn"
Nisargadatta Maharaj - Uit The wisdom-Teachings of Nisargadatta Maharaj
Zelf-realisatie is het streven en het doel van elk menselijk wezen: realiseren wat je bent, voorbij overtuigingen en ideeën.
Dit streven uit zich in eerste instantie naar het zoeken van gelukkig willen zijn. Deze zoektocht speelt zich vaak af op het fysieke, materiele vlak. De manier waarop is via de zintuigen. De zintuigen zijn van nature, vanuit hun aard, naar buiten gericht, naar datgene wat zich buiten de kern afspeelt van ons wezen.
We zijn reeds volmaakt, compleet. Maar we kunnen daar anders over denken. We zijn opgegroeid met ideeën en overtuigingen over wie we zijn, wat leven inhoudt en wat het doel van leven is. Dat noemen we conditionering. Deze conditionering zien we overal om ons heen. Daardoor lijkt het alsof onze ideeën en overtuigingen kloppen. Immers, in een bepaalde cultuur heersen dezelfde overtuigingen en ideeën.
Je bent al wie je bent, en dat heb je misschien nog niet ontdekt als je vasthoudt aan een idee over jezelf. Hoe krijg je een idee van wie je denkt te zijn?
In eerste instantie, als baby/kind zijn we nog wie we zijn. Er heeft zich nog geen idee gevormd. We doen wat we doen, we zijn wie we zijn. Dan volgt de opvoeding. We worden gestuurd, er wordt richting gegeven aan hoe te doen en waarom te laten. Een mentaal proces waar we in mee moeten gaan. Onze ouders geven hun ideeën door aan ons. Zij hebben hun ideeën van hun ouders meegekregen, etc. etc. (een steuntje in de rug: de eerste drie jaar van je leven heb je zonder overtuigen doorgebracht)
Voor velen ligt daardoor het accent op het denken, het onthouden van wat ons bijgebracht wordt. Ons bewustzijn verschuift naar het denken. Daardoor ontstaat de beleving dat we zijn wie we denken te zijn. We ervaren onszelf en het leven vanuit onze gedachten, onze overtuigingen en ideeën over onszelf en het leven.
Als in een bepaalde cultuur de gevoelsbeleving van onszelf te weinig aandacht krijgt – omdat alle aandacht naar het denken gaat – ontstaat er frictie, spanning, tussen wat we te horen krijgen (denken) en wat we (aan-)voelen in onszelf.
We moeten bepalen wat waar is: wat we voelen of wat er gezegd wordt. Het begin van onderscheidingsvermogen!
We kunnen waarnemen dat iemand verdriet heeft en tegelijkertijd probeert vrolijk over te komen. Wat doen we? Reageren we op het verdriet of gaan we mee in het spelletje van vrolijk doen? Wat is belangrijker? Als je reageert op het verdriet, d.w.z. iemand aandacht geven omdat je dat verdriet voelt, geef je anderen ook de ruimte om hetzelfde bij jou te doen als jij een keer verdriet voelt en probeert vrolijk over te komen. (meer hierover bij Spirituele Psychologie )
Nog belangrijker is dat degene die verdriet heeft, het gevoel heeft dat hij of zij werkelijk gezien wordt En dat is een van de belangrijkste motieven van menselijk gedrag; zorgen dat je gezien wordt. Kijk naar pubers; bij hun ligt het accent van handelen bijna totaal op het gezien willen worden. Ze zijn op zoek naar wie ze zijn. In de maatschappij noemen we dat op zoek gaan naar een eigen identiteit. Identiteit is gebaseerd op ideeën, niet op de ingeboren goddelijke aard..
Je zult dus met anderen omgaan zoals je wilt dat anderen met jou omgaan.
We kunnen dus met z'n allen elkaar voor de gek houden of elkaar serieus nemen. Als je het gevoel hebt dat je als kind nooit serieus genomen bent omtrent je gevoelsleven, zul je dat later in je leven niet zo gemakkelijk veranderen. Je gedrag is al tot een patroon verworden: je leeft op een soort automatische piloot. Het gaat vanzelf. Vanaf het moment dat een bepaald gedrag tot een patroon is verworden, zal het meer moeite kosten om dat patroon te doorbreken dan om het patroon te volgen. Of je je daar ongelukkig door voelt maakt niet eens wat uit. Anders waren we allemaal al gelukkig, nietwaar?
De reden dat we niet gaan voor wat goed voelt, en dat we laten en doen wat ervoor gedaan moet worden, komt voort uit de moedeloosheid, machteloosheidgevoelens die we uit onze kindertijd meedragen. Als we tè vaak ervaren hebben – als kind – dat er toch niets veranderd ondanks onze pogingen en moeite, hebben we ons neergelegd bij de realiteit van het leven.
De realiteit van het leven, wat is dat? Is dat het idee dat je niet op kunt boksen tegen de wereld ? De maatschappij? Autoriteiten – ouders, leraren, je partner, werkgevers, overheid? Zo is dus de overtuiging ontstaan dat het niets uitmaakt, dat hoeveel moeite we ook doen, het nooit goed komt. We zetten de t.v. aan, slaan de krant elke dag open en zien dat het nog steeds klopt. Alles wat ons via t.v. en krant tegemoet komt, ademt machteloosheid uit. Machteloosheid om iets te kunnen betekenen in het leven, om verschil te kunnen maken. Kunnen we alle oorlogen uitbannen, armoede oplossen, alle ziektes genezen? (Hoewel de misdaad in de Ver. Staten met 20 % gedaald is, geeft het nieuws 600 % meer aandacht aan de wel gepleegde misdaden, waardoor iedereen het idee kreeg dat de misdaad juist geweldig was toegenomen)
Op deze manier weerspiegelt de conditionering in onszelf zich via onze cultuur terug. Om aan deze gevoelens van machteloosheid te ontsnappen, wordt in onze cultuur veel nadruk gelegd op het goed voelen, gelukkig kunnen worden, via materie, via lichamelijk plezier. Seks schijnt de enige manier te zijn om je nog goed te kunnen voelen in je lichaam. Seks wordt letterlijk overal voor gebruikt; auto's, muziek, bladen, films worden met seks verkocht. Vrouwen worden als speelgoed verkocht. Geen product of het wordt aangeprezen door een "speelgoedvrouw". Dit alles als compensatie voor de machteloosheidgevoelens die we nog steeds meeslepen uit onze kindertijd.
Het lijkt alsof alleen onze lichamen volwassen zijn geworden; ons denken en onze gevoelswereld zijn stil blijven staan. Psychologen zeggen dat wat we voor ons vierde jaar ervaren, als basis gebruiken voor de rest van ons leven.
Naar het gedrag te oordelen van de meeste volwassenen, de manier van denken en met zichzelf omgaan, lijkt het inderdaad alsof er alleen maar hulpeloze kinderen in volwassen lichamen rondlopen. Niemand schijnt zich te realiseren dat, eens de volwassenheid bereikt is, ook de hulpeloosheid verdwijnt. We zijn nu immers zelf de autoriteiten geworden. Of niet? Verstandelijk misschien wel, maar gevoelsmatig absoluut niet. Volwassenen kunnen nog net zo gemakkelijk verleid worden met – volwassen- speelgoed als kinderen. Volwassenen reageren nog net zo emotioneel als kinderen. Ze zijn ook nog kinderen. En de meeste sterven ook als kind, in de knop gebroken en nooit tot bloei gekomen. Geheel in overeenstemming met de overtuigingen en ideeën van onze cultuur, onze maatschappij, en onszelf.
Totdat, spontaan, uit het “niets”de vraag opkomt:
“Wie ben ik?”
Dan begint een zoektocht die via vele wegen kan lopen. Een zoektocht die afgebroken wordt, een zoektocht die voortgezet wordt. Als je dit leest ben je waarschijnlijk nog op zoek!
Om je te kunnen realiseren wie je bent, dien je alle overtuigingen en ideeën over jezelf opzij te zetten, in ieder geval tijdelijk. Zolang je nog enig idee hebt over wie je denkt te zijn, ervaar je je Zelf niet. Jij gaat immers vooraf aan welk idee of overtuiging dan ook. Eerst Ben Jij, daarna zijn er eventueel gedachten, gevoelens, ervaringen. Wat jou tot inzicht zal brengen is onbekend; een plotseling ontwaken, een stap voor stap benadering (die uiteindelijk ook tot ontwaking leidt). Het is als de moeite moeten doen om een weg af te leggen, om ergens aan te willen komen. Maar het aankomen is iets anders dan de weg afleggen. Het verschil tussen naar iets verlangen, en de vervulling van dat verlangen.
Jouw weg, die jij gaat, begint bij jou. Waar sta je nu? Wie denk je nu wie je bent? Heb je misschien ook al ideeën over wie je werkelijk bent? Is het ene idee op zoek naar het andere idee, een beter idee?
In principe hoef je niets meer te doen, of te laten, om te zijn wie je bent. Dat ben je immers al. Als je dat niet ervaart, ervaar je iets anders. Wat ervaar je? Hoe ervaar je jezelf? Dat is het beginpunt.
Misschien ervaar je jezelf als een hulpeloos kind. Dan zie je over het hoofd dat je niet je gevoelens bent. Dat je gevoelens met je meedraagt uit je verleden. Dat juist deze gevoelens bijdragen aan het beeld wat je van jezelf hebt.
Misschien heb je bepaald dat deze gevoelens belangrijk zijn, dat je ze niet kwijt wil, in de hoop dat je ergens in de toekomst nog aandacht kunt krijgen voor of via deze gevoelens. Want, je wil gezien worden. Gezien worden zoals je bent. En als je denkt dat deze gevoelens een belangrijk onderdeel uitmaken van wie jij denkt te zijn, wil je dat deze gevoelens gezien worden.
Daar komt therapie om de hoek kijken. Therapie kijkt naar je gevoelens, geeft je het idee dat er naar jou gekeken wordt. Niets mis mee. Alleen, het is nog steeds een idee van wie jij denkt te zijn. En, het kan je helpen. Het door laten stromen van gevoelens die ergens opgeslagen liggen, ook in je lichaam in de vorm van spanning of energieblokkades, geeft meer ruimte en leidt eventueel naar het inzicht dat je deze gevoelens nooit was , maar dat jij degene bent die die gevoelens had .
Jij bent de enige constante factor; gedachten, gevoelens en ervaringen komen en gaan. En jij staat erbij en kijkt ernaar. Tenzij je je identificeert met bepaalde gedachten en gevoelens, denkt dat jij dat bent. Dan ervaar je geen afstand tot die gedachten en gevoelens.
De enige manier om je Zelf te kunnen ervaren is dus bij afwezigheid van gedachten en gevoelens, althans, er niet mee geïdentificeerd zijn. Dat heet meditatie, de staat van niet denken, van Zijn. Je Zelf ervaren, houdt in dat bewustzijn uit het hoofd, naar het Hart gaat. Dan Ben je, ervaar je dat volledig, niet alleen weten, maar het Zijn. Dan is er Zuiver Bewust Zijn,(dat niet continue in beslag genomen is door gedachten die 'spontaan' opkomen vanwege niet verwerkte gevoelens).
"Zelf-realisatie is God-realisatie en God-realisatie is Zelf-realisatie"Anandamayi Ma, uit Women of Power and Grace
Zelf-realisatie en Spiritueel Ademen.
Hoewel niet valt te voorspellen wat iemand tot Zelf realisatie zal brengen, kunnen bepaalde technieken dat proces ondersteunen. (al zwervend door Nederland is er een redelijke kans om ooit in Amsterdam terecht te komen; de borden volgen kan veel tijd besparen..) Eén van die technieken die je krachtig kunnen ondersteunen om - op de eerste plaats - inzicht te krijgen in jezelf, is Spiritueel Ademen. In het bewust verbonden adem proces, wordt al snel ervaren dat er een constante strijd gaande is. De oorzaak van de strijd is dat (nog) niet bekend is dat je je overtuigingen niet nodig hebt om te (over)leven. Het bewijs daarvoor zijn de eerste drie jaar van je leven. Omdat de goddelijke essentie (en je hoeft niet in dat woord te geloven om het te ontdekken) nooit (h)erkend is geworden door - op de eerste plaats de ouders/opvoeders - werd en wordt er vanuit gegaan dat de mens een lichaam met hersenen is, zonder een geestelijke kern. Het lijkt alsof we het 'met onze gedachten moeten doen.' De meerderheid van de mensheid vindt dat. Daardoor is het beeld ontstaan dat deze illusie de werkelijkheid is.
In jezelf, zonder tussenkomst van je gedachtewereld, ont-dekken hoe je met jezelf bent omgegaan omdat je dacht dat......(vul zelf de reden maar in), brengt je uiteindelijk in contact met de stilte, de sereniteit en vrede die er altijd zijn en alleen niet ervaren worden omdat je bewustzijn in beslag genomen wordt door gedachten en controle houden over gevoelens. De eerste confrontatie in een Spiritueel Ademen sessie is je al dan niet durven overgeven aan je adem. Maar als dat 'risico' genomen is, blijkt plots dat alles vanzelf gaat; geen strijd, alleen maar ontspannen in Zijn, net zoals 's nachts. In dat proces wordt - stap voor stap in jou tempo - duidelijk waarom je je leven en jezelf ervaren hebt op basis van je eigen overtuigingen.
De Waarheid over jezelf openbaart zich aan jou, door slechts 'opzij' te gaan: d.w.z. dat je je eigen overtuigingen even opzij zet, je gedachtewereld even rust geeft. In-zicht liegt niet: alles wat je ooit verteld is kan een verhaaltje blijken te zijn. Als je de moed hebt om dat onder ogen te (willen) zien, zal Spiritueel Ademen - letterlijk en figuurlijk - een verademing voor je zijn. De Waarheid is geen theorie maar realiteit en die ontdekken in jezelf (dus niet bedenken in je hoofd) zal een diepgaand proces op gang brengen dat je terug zal voeren naar je essentie, naar wie je werkelijk bent. Ik nodig je van harte uit om je moed te verzamelen en niet langer uit te stellen wat al zovele jaren wacht om ontdekt te worden.